Büyükçekmece Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü
Büyükçekmece ile Mimarsinan arasında ulaşımı sağlayan köprü, (Şimdi trafiğe kapalıdır) İstanbul’a 36 Km. uzaklıkta Büyükçekmece Gölü ile Marmara Denizi üzerindeki geçit üzerinde yapılmıştır. Bizans ve Osmanlının ilk dönemlerinde de aynı yerde bir köprünün varlığı bilinmektedir.
Süleyman (Kanuni) (hd 1520-1566) Zigetvar seferine çıkarken, bu köprünün yapımını başlatmış 2. Selim zamanında (1566-1567) bir yılda tamamlanmıştır. Büyükçekmece Köprüsü Mimarsinan eseri olup yapılarının listesini veren Tuhfetü’l-Mimarin’de bulunan eserlerden biri de Büyükçekmece Köprüsü’dür.Köprü tektir, bazı gözlerini sel alıp tahrip etmiş ve tekrar yapılmıştır “Risale-i Tezkiretü’l-Ebniye” ‘de ise “ Büyükçekmece’de bina olunan köprü” diye söz edilmiştir. Mimarsinan, 1566/1567 tarihli köprü yapımında yüzlerce neccar, senktraş çalışmış gölün suları büyük tulumbalarla çekilmiştir. Temellerde iki üç insan boyunda çakılan kazıkların aralarına kurşun akıtılarak birleştirilmiştir. Bu şekilde temel yapımı daha sonra Mimar Davut Ağa tarafından Yeni Camii’ de uygulanmıştır.
İstanbul’a kara yoluyla Avrupa’dan gelen gezginlerin dikkatini en çok Büyükçekmece Köprüsü çekmektedir. II. Murat zamanında Venedik Balyosu olan Jacoba Saranzo’nun seyahatnamesinde iki ağaç köprü yıkıldıktan sonra 1. Süleyman’ın(Kanuni) 73.853 akçeye bu köprüyü yaptırdığı yazılıdır.
Büyükçekmece Köprüsü 635 metre uzunluğunda, 7.17 metre genişliğinde dört ayrı köprünün birleşmesinden meydana gelmiştir. Çevresi geniş rıhtımlarla çevrili, inişli çıkışlı köprünün Büyükçekmece yönündeki bir ve ikinci bölümlerde yedişer göz, üçüncüsünde beş, dördüncüsünde dokuz göz bulunmaktadır. Ancak bunların yükseklikleri birbiriyle eş değildir. Orta köprü kemerlerinin gözleri diğerinden yüksek olup, köprünün iniş ve çıkışına göre açıklanmaktadır. Köprülerin birleştikleri yerlere sulardan etkilenmemesi için sel yaranlar yapılmıştır. Köprünün yapımında 34-40 bin metreküp taş kullanılmış ve bunlar birbirine eritilmiş kurşunlarla bağlanmıştır.
Büyükçekmece Köprüsü’nün en ilginç yanı taş kolonlar üzerine oturtulmuş kitabeli balkonlarıdır. Bu balkonlar Türk köprülerinde dinlenme ve sohbet yeri olarak yapılmıştır. Bursa’da Selçuk Hatun (14.yy.), Geyve’de 2. Beyazıt (15.yy.),Babaeski (17.yy) ve Edirne’de Meriç(15.yy.) köprülerinde benzeri balkonlar vardır. Balkonlardan dördüncüsünün üzerinde Mimarsinan’ın ismi ve imzası vardır. Mimarsinan’ın ismi müzelerde, arşivlerde, kütüphanelerde daima (Sinan) olarak geçmekte, yalnızca Tezkiretü’I Ebniye’nin yazma nüshasıyla köprü kitabesinde “Yusuf Bin Abdullah” diye yazılıdır. Büyükçekmece Köprüsü’nün dördüncü bölümünde karşılıklı iki kitabe vardır. Devrin ünlü hattatı Derviş Mehmed’in eseri olan kitabenin dört beyitlik manzum metni şair Hüdayi’e aittir.
Bu kitabe köprüye ayrı anlam kazandırmaktadır. Ancak Mimar Sinan’ın orijinal imzası 1961-1962’de yerinden sökülmüş nerede olduğu bilinmemektedir. Köprü 1970’de onarılmış, kitabenin benzeri de yerine konulmuştur.
Köprünün tarihi köşkünde de 2.36 x 0.83 metre ölçüsünde Hattat Derviş Mehmed’in nesih yazılı, köprünün II. Selim zamanında tamamlandığını belirten ikinci kitabe bulunmaktadır.1987’de köprü Büyükçekmece Belediyesi’nce onarılmış son haliyle diğer karayolları köprülerinin devreye girmesiyle trafiğe kapatılmıştır.